Monday 19 December 2011

ნატო საქართველოს ურთიერთობები 2008-2011წწ.
ამ წერილით, ვფიქრობთ გარკვეულწილად ნათელს მოვფენთ იმ დაფარულ დიპლომატიას, რაც დაიგეგმა 2008წ. დეკემბერში ნატოს სამიტზე. ასევე სურვილი გვაქვს შევამჩნიოთ პროგრესი, რომელიც საქართველო ნატოს ინტეგრაციის კუთხით მიმდინარეობდა ამ წლების განმავლობაში. გვსურს დასრულდეს რიტორიკა, რომ საქართველო ისე დაცილდა ნატოს, რომ იქ გაწევრიანების პერსპექტივამ ძალიან გადაიწია.... აღნიშნული განცხადების ავტორები საკმაოდ ცუდად ერკვევიან ამ საკითხებში. თემის ასე დაყენება იმ ინფორმაციების ფონზე, რაც 2008წ. გავრცელდა და მითუმეტეს დღეს ვრცელდება ვფიქრობ საკმაოდ არაადეკვატურია.
ამიტომ შევეცდებით საქართველო-ნატოს ურთიერთობის საკითხი განვიხილოთ 2008 წლის დეკემრიდან, რომელიც ვფიქრობ ახალი ეტაპის დასაწყისი იყო საქართველო ნატოს ურთიერთობაში. 2008წ. 2-3 დეკემბერს ნატოს საგარეო მინისტრების სამიტი ერთერთი ძალიან საინტერესო სამიტი იყო. მაშინ ბევრი რამ გადაწყდა საქართველოსთვის, თუმცა საზოგადოებისათვის არაფერი ყოფილა შემჩნეული და ახალი. 4 დეკემბერს ჩვენს მიერ დაიწერა სტატია „ნატო საქართველოს ურთიერთობა სკივრში ჩაიკეტა,“ რომელიც ბლოგზე განვათავსეთ.

http://joaoscorner.blogspot.com/2008/12/saqartvelo-nato3122008.html

თუ გავიხსენებთ იმ პერიოდის სიტუაციებს და მსოფლიო პრესას, საკმაოდ საინტერესო საკითხის მომსწრენი გავხდებით დღეს. მაშინდელ პრესაში, ბევრი საუბარი იყო, რომ საქართველოსთვის მოიფიქრეს ახალი გეგმა ნატოში გასაწევრიანებლად. არსებული მაპის საკითხი კი დაიხურა მისი პოლიტიზირების გამო. იმისათვის, რომ საკითხი უფრო თვალნათელი გახდეს იქნებ მაშინდელ პრესას გადავხედოთ.

http://www.kommersant.ru/doc/1088068
http://www.materik.ru/country/detail.php?ID=2308
http://lenta-itar-tass.ru/373000/373893.php
http://www.materik.ru/rubric/detail.php?ID=2261
http://www.materik.ru/rubric/detail.php?ID=2270
http://www.materik.ru/rubric/detail.php?DATE_ACTIVE_FROM=13.10.2011&ID=2273

ძალიან აქტიური იყო საუბარი იმის შესახებ, რომ მაპი გახდა პოლიტიზირებული თემა, რომ არსებობს ნატოში ქვეყნების გაწევრიანების სხვა გზებიც. ამ თემებს ბევრი საუბარი მიეძღვნა და პრაქტიკულადაც განხორციელდა. იმის ნაცვლად, რომ საქართველოს მიეღო მაპი, საქართველოსთვის განისაზღვრა ნატო-საქართველოს კომისიის ფარგლებში ე.წ. „წლიური სამოქმედო გეგმის“ შესრულება. დღეს უკვე შიეძლება ვიმსჯელოთ იმ საკითხზე, რომ აღნიშნული გეგმის მშესრულება არის ერთგვარი განსხვავებული ფორმულა, რომლის მეშვეობითაც უნდა განხორციელდეს საქართველოს ინტეგრაცია ნატოში. სხვათა შორის მინდა გავიხსენო რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის ლავროვის სიტყვები, ომის შემდე: იმ შემთხვევაშიც კი 2008წ. აპრილში ბუქარესტში საქართველოსთვის მიეცათ „წევრობის სამოქმედო გეგმა“-მაპი, ეს ვერ დააბრკოლებდა რუსეთს განეხორციელებინა 2008წ. აგვისტოს ქმედებები. ანუ რუსეთის ქმედებები გაცილებით მაღლა იდგა, ვიდრე მაპი, რომელიც საქართველოს 2008წ. ომში ვერ დაიცავდა. ეს 2011 წელსაც დაადასტრურა რუსეთის პრეზიდენტმა, რომ 2008წ. საომარი მოქმედებები გამოწვეული იყო გეოპოლიტიკური რეალობებით და იმის გამო, რომ ეს რეალობები არ შეცვლილიყო.
რუსეთის ძალიან მტკივნეული რეაგირება გახდა საქართველოს ნატოში ინტეგრაციის საკითხზე იმის მთავარი წინაპირობა, რომ 2008წ. დეკემბერში საქართველოს ნატოსთან ინტეგრაციის საკითხის ერთგვარი განსხვავებული ფორმულა შეიქმნა. „გაწევრიანების სამოქმედო გეგმის“ (MAP) ნაცვლად საქართველო ასრულებს “წლიურ სამოქმედო გეგმას”, რომელიც მოიცავს საზოგადოების დემოკრატიზაციას, სიტყვის თავისუფლების უზრუნველყოფას, მედიის თავისუფლებას, დამოუკიდებელ სასამართლო სისტემას, გამჭვირვალე არჩევნებს და საარჩევნო კანონმდებლობას და სამხედრო რეფორმებს. შინაარსობრივი განსხვავება „გაწევრიანების გეგმასა“ და „წლიურ გეგმას“ შორის პრაქტიკულად არ არსებობს. შესაბამისად ეს თემა აბსოლუტურად დახურულ რეჟიმში მიმდინარეობდა საქართველო-ნატოს კომისიის ფორმატში.
სავარაუდოდ უნდა დამდგარიყო ისეთი მომენტი, როდესაც ეს ყოველივე (2008წ. ნატოს სამიტის გადაწყვეტილება) მზის სინათლეს იხილავდა და გამჟღავნდებოდა, ასეც მოხდა. არის რამდენიმე საკითხი, რომელიც ამას ადასტურებს. 2011წ. 9 ნოემბერს თბილისში გამართულ ნატოს სხდომის შემდეგ ნატოს გენერალურმა მდივანმა ანდრეს ფონ რასმუსენმა განაცხადა, რომ საქართველო ძალიან ახლოსაა ნატოსთან, რომ აუცილებელია გაგრძელდეს რეფორმები და ჩატარდეს დემოკრატიული არჩევნები, რაც შეუქცევადს გახდის საქართველოს ინტეგრაციას ნატოსთან. ამის შემდეგ საკმაოდ ნიშანდობლივი იყო ნატოს 2011წ. სამიტზე საქართველოს დასახელება იმ ასპირანტი (ნატოს წევრობის კანდიდატი ქვეყნები) ქვეყნების რიგში, რომელთაც მიღებული აქვთ „გაწევრიანების სამოქმედო გეგმა“ (MAP). ეს გვაძლევს საშუალებას ვივარაუდოთ, რომ 2008წ თუ ჩვენსავე ციტატას მოვიშველიებთ „მაპით პოლიტიკური სპეკულირების თემა გარკვეულწილად დაიხურა. საქართველოს ნატოში გაწევრიანების საკითხი ჩაიკეტა სკივრში. თავად ეს სკივრი არის, ნატო-საქართველოს კომისია. საკითხის გასაიდუმლოება მოხდა. შესაბამისად ცნობილი მაპის სიბრტყე ჩანაცვლდა სხვა სიბრტყით და თემაც ბურუსით მოცული გახდა. ანუ ნატოს საკითხმა თემატურ დროში გადაინაცვლადა რას გვთავაზობს ერთ მშვენიერ დღეს ის სიუჟეტური დრო, რომელიც ამ სკივრის გახსნას მოჰყვება, რამდენიმე წელში გამოჩნდება“.
2011წ. სიუჟეტურ დროში უკვე ნათლად ჩანს, თუ რას გულისხმობდა ამ საკითხის დაფარვა 2008წ. შესაბამისად ვარაუდები, რომ საქართველოსთვის მოიფიქრეს ახალი გეგმა ნატოში მისაღებად გარკვეულწილად მართლდება. არსებობს იმის ნიშნებიც, რომ დაკვირვებულმა თვალმა თარიღიც კი გამოიცნოს, რომელსაც ამჯერად არ დავასახელებთ.
ვფიქრობ საინტერესო უნდა იყოს იმაზე მსჯელობაც, თუ რატომ შეიძლებოდა ყოფილიყო ეს საკითხი ასეთი დაფარული და დახურული. 2008წ. ომის შემდეგ ძალიან ძნელი გასარკვევი იყო და პრაქტიკულად არ იყო საშუალება ფართო მასები გარკვეულიყო თუ რა იყო ამხელა რუსული აგრესიის მიზანი. აქ საუბარი არ გვაქვს უბრალო საზოგადოებაზე. რჩებოდა შთაბეჭდილება, რომ არც საქართველოს პოლიტიკური სპექტრის დიდ ნაწილს ჰქონდა გაცნობიერებული ამ ომის ნამდვილი შინაარსი. არც ის, რომ ეს ომი სცდებოდა საქართველოს ტერიტორიების მიტაციების მცდელობას და გააჩნდა სხვა ასპექტები, რომელიც გამოწვეული იყო სწორედ გეოპოლიტიკური მოტივებით. ამის შესახებ ეხლა პრაქტიკულად ცნობილია, როდესაც ნატოში რუსეთის ელჩმა როგოზინმა პირდაპირ განაცხადა, რომ ამ ომის მიზანი იყო საქართველოს ნატოში ინტეგრაციის შეჩერება, რაც შემდეგ დაადასტურა თავად რუსეთის პრეზიდენტმა დიმიტრი მედვედევმა, რომ 2008წ. ომის მიზანი იყო ნატოს გაფართოების ხელისშეშლა. 2011წ. გადასახედიდან საკითხები გაცილებით ნათელია. ასევე ნათელია ფონიც, რომელიც ნატოს გაფართოებას შეესაბამება. ვგულისხმობთ დასავლეთის ძალიან მწვავე განცხადებებს რუსეთის დუმის 2011 წლის 4 დეკემბრის არჩევნების თაობაზე. რუსეთის პოლიტიკური ისტებლიშმენტის საკმაოდ არაადეკვატურ რეაქციებს. მრჩება შთაბეჭდილება, რომ „ფურუნკული-რუსეთის იმპერიის აღდგენა მწიფდება“ დასასრულისკენ. აღნიშნულ საკითხებზე მსჯელობას კიდევ გავაგრძელებთ.
17.12.2011წ.

ირაკლი მარგველაშვილი