Thursday 19 October 2017

ოლიგარქიული მმართველობა ნაბიჯი უკან, რუსეთის იმპერიაში



რუსეთის იმპერია საუკუნეების განმავლობაში ტრანსფორმირდებოდა სხვადასხვა სახით. 90-იან წლებში ის ტრანსფორმირდა ახალ იმპერიად, რომელსაც შეიძლება ვუწოდოთ ოლიგარქიული იმპერია. ეს არის ახალი ტიპის იმპერია, კლასიკური ნიშნებით, რაშიც იგულისხმება მათ მიერ ტერიტორიების მიტაცების ნება და განძრახვა. ამ იმპერიის მართველობითი მეთოდი არის ოლიგარქიული ძალაუფლება, რომელიც თავის თავში გულისხმობს დიდი ფინანსურ შესაძლებლობებს და ამ ფინანსური შესაძლებლობებით პოლიტიკური ძალაუფლების დაუფლებას, რომელიც მკაცრი ავტორიტარიზმის ნიშნებით ხასიათდება. სწორედ ასეთი მმართველობითი სტრუქტურა გააჩნია რუსეთის დღევანდელ სახელმწიფოს - სათავეში პუტინის ხელისუფლებით.

ოლიგარქიული მმართველობა ძირითადად დამყარებულია სახელმწიფოს შიგნით არსებული ბიზნეს ინტერესების მონოპოლიზებაზე, ფინანსური რესურსების კონტროლზე და დაუფლებაზე, რაც უზრუნველყოფს პოლიტიკური ძალაუფლების შენარჩუნებას. ამ სახით ის ახდენს  ოპოზიციური ძალების დისკრედიტირების და პოლიტიკური დევნის სევრცეში მოქცევას, ასევე მათთვის ფინანსური წყაროების გადაკეტვას. ეს რუსული მეთოდია. სწორედ ამ მეთოდის გავრცელებას ცდილობს ის მეზობელ სახელმწიფოებზეც, რომელსაც თვლის, რომ არის მისი გავლენის სფერო. ახდენს ამ სახელმწიფოების ტერიტორიების ოკუპაციას, ანექსიას, წარმოქმნის იქ ხელოვნურ კინფლიქტებს და საკუთარი ინტერესების გამო აფერხებს ამ სახელმწიფოების განვითარებს.

ამის ნათელი მაგალითია უკრაინა და საქართველო. მაგალითად საქართველოში 2007 წლიდან დაიწყეს ოლიგარქიული მმართველობის განხორციელება ბადრი პატარკაციშვილის მეშვეობით, რომელსაც მაშინდელმა ქართულმა სახელმწიფომ უპასუხა და პოლიტიკური კრიზისიც გადალახა. რამდენიმე თვეში, 2008 წლის აგვისტოში, რუსეთის იმპერიამ დაიწყო ოფიციალური ომი საქართველოს წინააღმდეგ, საკუთარი არმიებით და საქართველომ, მიხეილ სააკაშვილის მეთაურობით ამ კრიზისსაც გაუძლო. შეინარჩუნა ქართული სახელმწიფო, რისი მთავარი საფუძველიც იყო საქართველოში განხორციელებული ინსტიტუციონალური რეფორმები, რომლის მეშვეობითაც სახელმწიფომ იფუნქციონირა და გაუძლო ამ დიდ განსაცდელს. მის გვერდით დადგა მთელი საერთაშორისო საზოგადოება, უკრაინასთან ერთად. ეს ძალისხმევა სწორედ იმიტომ იქნა განხორციელებული, რომ საქართველო იყო დემოკრატიული რეფორმების ავანგარდში მსოფლიო მასშტაბით. რუსეთის იმპერიის სამიზნე კი იყო სწორედ ეს სახელმწიფო, ვინაიდან ასეთი სახელმწიფო მის ინტერესებში არ შედის. მის ინტერესებში შედის ოლიგარქიული მართველობის სახელმწიფო, რომელიც არ ვითარდება დას ვერ ახდენს დასავლური ფასეულობების ინტეგრაციას. სწორედ ამიტომ 2012წ. ახალი ოლიგარქიული შემოტევას, რომელსაც ბიძინა ივანიშვილი ედგა სათავეში საქართველომ ვერ გაუძლო და დღეს საქართველოს ხელისუფლებაში რუსული ოლიგარქიული მმართველობაა ბიძინა ივანიშვილის მეთაურობით. საქართველოს განვითარება შეჩერდა და დაექვემდებარა ოლიგარქიულ მმართველობას, რომლის შინაარსი და დეკლარირებული განცხადებები სრულიად აცდენილია ერთმანეთს.

უკრაინაში, 2014წ. მეორე მაიდანის მოვლენებით, ხელისუფლებაში მოვიდა პრეზიდენტი პოროშენკო, რომელსაც ჰქონდა დიდი გამოწვევა. 2014 წელს რუსეთმა მოახდინა ყირიმის ოკუპაცია და ანექსია და დაიწყო ქვეყნის ოკუპაცია დონეცკის და ლუგანსკის ოლქებში. ამ მოვლენებს დიდი საერთაშორისო გამოხმაურება მოჰყვა და პრაქტიკულად მთელი დასავლეთი დარაზმა რუსეთის წინააღდეგ. მიიღეს სანქციები და ელოდებოდნენ უკრაინის სახელმწიფოსგან ქმედით ნაბიჯებს, სახელმწიფოებრივი მოწყობის, რეფორმების განვითარების კუთხით. პრეზიდენტ პოროშენკოს ჰქონდა გამოწვევა, რომ რუსული აგრესიისთვის ეპასუხა ქვეყნის აღმშენებლობით, ინსტიტუციონალური რეფორმებით, კორუფციის აღმოფხვრით, ოლიგარქიული ეკონომიკის გარდაქმნით დასავლური ტიპის საბაზრო ეკონომიკად, ეკონომიკური ზრდით, მოსახლეობის პირობების გაუმჯობესებით, ბიუჯეტის ზრდით. სწორედ ეს იქნებოდა მთავარი ბრძოლის იარაღი რუსეთის იმპერიის წინააღდეგ, რომელიც პრაქტიკულად მოახდენდა უკრაინის განთავისუფლებას რუსეთის იმპერიულ ოლიგარქიული სივრცისგან. ამის მიუხედავად პრეზიდენტმა პოროშენკომ აირჩია სხვა გზა. ის დაუკავშირდა  ახმეტოვის, მედვედჩუკის, იაცენუკ-ავაკოვის ოლიგარქიულ კლანებს და უკრაინა წაიყვანა სხვა მიმართულებით, ოლიგარქიულ-ავტორიტარული მმართველობის გზით.

ოლიგარქიულ-ავტორიტარული მმართველობა არის გზა, რომელიც უკრაინას დააბრუნებს რუსეთი იმპერიის შემადგენლობაში. ის არ არის გზა დასავლეთისკენ, რასაც უამრავი ადამიანი შეეწირა 2014 წელს. სწორედ ევროკავშირთან ხელშეკრულების გაუფორმებლობა გახდა მეორე მაიდანის საფუძველი უკრაინაში. სწორედ ამ იდეალებს არ პასუხობს პრეზიდენტი პოროშენკოს ხელისუფლება. ამან გააწბილა დასავლეთის სახელმწიფოები და ამან გააწბილა უკრაინა. უკრაინის გზა არის დასავლეთის გზა, ევროპული გზა, რასაც ბლოკავს ოლიგარქიულ ავტორიტარული რეჟიმი.

ოლიგარქიულ სისტემასთან ბრძოლა, ეს არის ბრძოლა ახალ რეანიმირებულ იმპერიასთან. თუ დაინგრევა ოლიგარქიული სისტემა, დაინგრევა იმპერიის საფუძველი მასთან ერთად. ამიტომ ოლიგარქიული სისტემა წავა ყველაფერზე. ის არის საოცრად შეკრული ინსტიტუცია, რომელსაც აერთიანებს ძალაუფლების და სიმდიდრის წყარო. ამ სისტემის მხოლოდ დამარცხებაა შესაძლებელი. მას არ შეუძლია ტრანსფორმირდეს, ვინაიდან ის ვერ იარსებებს იმპერიული ცნობიერების გარეშე.

ამიტომ უკრაინის და საქართველოს ოლიგარქიული სისტემა, თავისი შინაარსით არის სწორედ რუსეთის იმპერიის ოლიგარქიული სისტემის ნაწილი. არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს მათ განცხადებებს და დეკლარაციებს. მათი არსებობა შესაძლებელია მხოლოდ იმპერიის ერთიან სისტემაში. დასავლეთში მათი ინტეგრაცია ვერ მოხდება. ის ვერ შეეგუება დასავლურ სისტემას. ამიტომ მათი ხანგძლივობა პირდაპირ პროპორციულია ამ ქვეყნების განუვითარებლობასთან და დასავლეთში მათი ინტეგრაციის შეუძლებლობასთან.

თუ არ დაინგრა ეს სისტემები, არ დაინგრევა იმპერიები ამ ქვეყნებში. იმპერია არ არის მხოლოდ გეოგრაფია. იმპერია არის შინაარსი, იმპერია არის ძალაუფლების ნება და ამ ძალაუფლების ფინანსური უზრუნველყოფა. ამიტომ ოლიგარქიასთან ბრძოლა ეს იგივეა, რაც იმპერიასთან ბრძოლა. დამარცხდება ოლიგარქია, დამარცხდება იმპერია.

ამ ორი თვის წინს ამერიკის კონგრესში მიღებული რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების შინაარსი პირდაპირ კავშირშია სწორედ ოლიგარქიული სისტემის წინააღმდეგ ბრძოლასთან. მის გამოვლენასთან, მის სიტემურ ანალიზთან და შესაბამისი ქმედებების განხორციელებასთან. ამიტომ დღეს, უკრაინაში ოლიგარქიულ სისტემასთან ბრძოლა არის უკრაინის სახელმწიფოს შექმნის და ჩამოყალიბების მთავარი გარანტი. უკრაინა უნდა გახდეს დასავლეთის სამყაროს სრულუფლებიანი წევრი და ამის ყველა წინაპირობა არსებობს. ეს მოხდება მხოლოდ ოლიგარქიული ძალაუფლების დასრულებით.

ირაკლი მარგველაშვილი


-->
17:10:2017 წელი