განვიხილოთ, რუსეთის ვეტო, გაეროს უშიშროების საბჭოზე, საქართველოში გაეროს მისიის (აფხაზეთში) შეწყვეტასთან დაკავშირებით.
ვფიქრობ, რომ ამ საკითხს აქვს რამდენიმე მინიშვნელობა. განვსაზღვროთ უარყოფით და დადებითი მომენტები შექმნილ პოლიტიკურ სიტუაციაში. უარყოფით მომენტად შეიძლება მივიჩნიოთ შემდეგი. გალის რაიონში მცხოვრები ქართველების უსაფრთხოების საკითხი და იქ ჩატარებული მონიტორინგი. ვფიქრობ ეს ერთადერთი რამაა, რაზედაც შესაძლოა უარყოფითი გავლენა იქონიოს. თუმცა თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ დაახლოებით 2500 კაცია მოკლული 1993წ დან დღემდე ამ მისიის აფხაზეთში განთავსებიდან დღემდე, ხოლო ამ გენოციდს თითქმის არავითარი რეაგირება არ მოუხდენია კონფლიქტის მოგვარების და უფრო აქტიური ჩარევის საკითხში აფხაზეთში, არამგონია ეს ყველაფერი ეფექტური მისიის განხორციელბად ჩაითვალოს. შესაბამისად მისი დატვირთვა უფრო პოლიტიკური იყო, ვიდრე კონფლიქტის მოწესრიგებისკენ გადადგმული ნაბიჯი. შარშან 2008წ. აგვისტოში, აფხაზეთის მხრიდან რუსების მიერ სამეგრელოს დროებითი ოკუპაციის შემდეგაც, გაერომ ვერცერთი რეზოლუცია ვერ მიიღო, რითაც დაგმობდა აღნიშნულ ქმედებას. პრაქტიკულად დღეს არ გვაქვს არცერთი რეზოლუცია 2008წ, აგვისტოდან დღემდე გაეროს მიერ მიღებული, რომელიც ამ ომს შეაფასებდა.
ასევე არავითარი რეაგირება ან ზეწოლა არ განხორციელებულა რუსეთზე, როგორც სამშვიდობო მისიაზე, 2008წ. აპრილში პუტინის 19 აპრილის განკარგულების მიღების შემდეგ იქ სამხედრო ინფრასტრუქტურის განვითარების საკითხზე და გაერო ვერც აქ აღმოჩნდა ეფექტური. რეალური შედეგები, ამ მისიას არ მოჰყოლია და მხოლოდ პოლიტიკურ მნიშვნელობაზე შეგვიძლია საუბარი.
რუსეთის მიერ გუშინ განხორციელებული ვეტო სწორედ პოლიტიკური დატვირთვას ემსახურებოდა. ანუ რუსეთის მცდელობა მოახდინოს აგვისტოს ომის შემდეგ საქართველოში სტატუს კვოს განსაზღვრა, მხოლოდ აქეთ მიმართული ნაბიჯია. ვფიქრობ საკმაოდ არაეფექტური და ეს დროში მისთვის სასურველ შედეგებს ვერ გამოიღებს. შეიძლება ითქვას გაეროში ეს ვეტოს უფლება უფრო იმის კომპენსაციაა, რაც რუსეთმა განიცადა ევროსაბჭოს იანვრის და აპრილის რეზოლუციების დროს განცდილ დიპლომატიურ მარცხზე, სადაც რუსეთისთვის ძალიან არასასურველი რეზოლუციები იქნა მიღებული. გარკვეულ წილად, ეს რუსულ შიდა პრ-საც ემსახურება და არა საერთაშორისო ასპარეზზე რაიმე დიდ დიპლომატიურ გამარჯვებას. ანუ შიდა პრ-ისთვის ეს პუტინ-მედვედევის დიპლომატიურ "გამარჯვებად" ჩაითვლება, ხოლო ის საკითხი, რომ რუსეთმა მოახდინოს არსებული სტატუს კვოს დაკანონება ვერ მოხერხდება.
მოდით განვიხილოთ თუ რატომ არის ეს ასე?
2008 წლის 12 აგვისტოს სარკოზი მედვედევის ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმება რუსეთს შესრულებული არა აქვს. სწორედ ეს შეთანხმება გახდა მიზეზი იმისა, რომ რუსეთმა, ცნო ეს რესპუბლიკები, ვინაიდან იყო ბევრი საფრთხე ამ ომის შემდეგ, რის წინაშეც რუსეთი დადგებოდა. კერძოდ ეს იყო სამშვიდობო მისიების დასასრული ცხინვალსა და აფხაზეთში. ამიტომ აუცილებელი იყო, მას შეექმნა ალტერნატიული იურიდიული ბაზა, რომელიც უზრუნველყოფდა მისი მიერ ოკუპაციის დაკანონების მცდელობას და ამ კვაზი სახელმწიფოებთან შექმნიდა სამართლებრივ ბაზას, სადაც მოახდენდა საკუთარი ამბიციების შესრულებას, ანუ ამ ტერიტორიებზე დარჩენას. სწორედ ამას ემსახურებოდა აფხაზეთის და ცხინვალის ცნობა.
ასეც მოხდა, მიხედავად იმისა, რომ ეს ნაბიჯი, არც რუსეთისთვის იყო ძალიან კომფორტული.
მის მიერ ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების ხელმოწერა, რომელიც იძულებითი ნაბიჯი იყო გარკვეულწილად ვერ შექმნიდა რუსეთისთვის სასურველ სიტუაციას. ამიტომ მან ალტერნატიული იურიდიული ურთიერთობები დაამყარა ამ კვაზი სახელმწიფოებთან. რუსეთი ცდილობს დაამყაროს სტატუს კვო ამ ალტერნატიული იურისპრუდენციის შექმნით, ეს ვეტოც გარკვეულწილად ამისკენ გადადგმული ნაბიჯია, (უფრო შიდა პრ) თუმცა ამის მიღწევა, იმ ვითარებაში რაც შეიქმნა, ანუ რუსეთის ეს ალტერნატუიული იურიდიული ქმედებები პარატიკულად არავინ არ ცნო ამის მიღწევა დღესდღეობით შეუძლებელია.
შექმნილ ვითარებაში აუცილებელია ურთიერთობების გაძლიერება ევროკავშირთან. პოლიტიკური მნიშვნელობით გაეროში რუსეთის ვეტო, საქართველოს საგარეო პოლიტიკის ევროკავშირის მიმართულების გაძლიერებით, ასევე ამერიკასთან 2009წ. იანვარში გაფორმებული ქარტიის პრაქტიკული განხორციელებით უნდა განეიტრალდეს და ვფიქრობ ეს საკითხები გაცილებით მეტ პრევენციულ ზომებს უზრუნველყოფს მოჭარბებული რუსული აგრესიის ფონზე, ვიდრე გაეროს მისიის ვადის გაგრძელება.
გაეროში რუსეთის ვეტომ, კიდევ უფრო მაღალ ხარისხში უნდა აიყვანოს რუსეთის საქართველოს მიმართულებით განხორციელებული პოლიტიკასთან მსოფლიო თანამეგობრობის და განსაკუთრებით, ამერიკა-ევროპის ამ პოლიტიკისადმი დაპირისპირება.
რუსეთის აგრესიის მთავარი პრევენცია, არის რუსეთისა და დანარჩენი მსოფლიოს დაპირისპირება საქართველოს საკითხზე. ვფიქრობ მიბმულია ამ ყველაფერთან საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრის ვიზიტი ამერიკის შეერთებულ შტატებში, სადაც ქარტიის პრაქტიკული რეალიზაციის საკითხებზე იქნება საუბარი და შეხვედრის ძირითადი ნაწილი სწორედ ამას დაეთმობა. რა გადაწყვეტილებას მიიღებს ამერიკის ადმინისტრაცია ამ მიმართულებით ამას უახლოეს მომავალში ვიხილავთ.
გარდა ამისა ალბათ, გაძლიერდება ნაბუკოს პროექტის მხარდაჭერა და რამდენიმე კვირის წინ ძალიან მნიშვნელოვანი იყო ნატოს ოფიციალური განცხადება ნაბუკოს პროექტის უსაფრთხოების საკითხების თავის თავზე აღების შესახებ, რაც არამგონია რუსეთის პოლიტ ისტებლიშმენტისათვის სასიამოვნო ინფორმაცია იყოს. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ზრდის რუსეთის აგრესიას ჩვენი მიმართულებით, ის ასეთი საერთაშორისო პრევენცირების ხარჯზე უნდა დაბალანსდეს. წინააღმდეგ შემთხვევაში საქართველოს ძალიან გაუჭირდება რუსეთთან გამკლავება.
შეიძლება ითქვას გაეროში რუსული ვეტო ჩვენს მიმართ, კიდევ უფრო ზრდის დაპირისპირებას დასავლეთსა და რუსეთს შორის, რაც ჩვენი უსაფრთხოების პრევენცირების ხარისხს უფრო მაღლა სწევს და კიდევ ერთხელ ისტორიულ გამოცდილებაში გამოჯეკილი ფორმულის მოწმენი ვხდებით, რაც ჩვენს ტერიტორიაზე პრეტენდენტების ბრძოლას გულისხმობს.
გაგრძელება იქნება.
16.06.09 წ.
