Thursday 1 April 2010

ტერაქტები რუსეთში და „ქართული კვალი“

როგორც ცნობილია 2010წ. 29 მარტს მოსკოვში 2 მეტროს სადგურში განხორციელდა ტერაქტი, სადაც რამდენიმე ათეული მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა. 2010წ. 31 მარტს დილით ტერაქტი განხორციელდა დაღესტანში სადაც 12 ადამიანი დაიღუპა. აღნიშნულ ტერაქტს მოჰყვა რუსეთის პრემიერის ვლადიმერ პუტინის ძალიან მკაცრი რეაქციები. იმავე დღეს გამიჩნდა მოლოდინი, რომ რუსეთის ხელისუფლება, რომელის პოლიტიკამაც 90-იანი წლებიდან სასათბურე პირობები შეუქმნა ჩრდილოეთ კავკასიაში ტერორიზმის ჩამოყალიბებას კვალის ძიებას საქართველოში დაიწყებდა. მოლოდინი გამართლდა. რუსეთის უშიშროების საბჭოს მდივანმა პატრუშევმა განაცხადა, რომ "არსებული ინფორმაციით, ქართულ სპეცსამსახურებს ტერორისტულ ორგანიზაციებთან აქვთ კონტაქტები". "ჩვენ ვფლობდით ინფორმაციას იმის შესახებ, რომ საქართველოს სპეცსამსახურების ზოგიერთი წარმომადგენელს კონტაქტები ჰქონდა ჩრდილოეთ კავკასიაში მოქმედ ტერორისტულ ორგანიზაციებთან. მოსკოვში განხორციელებულ ტერაქტებთან დაკავშირებით ჩვენ ეს ვერსიაც უნდა გადავამოწმოთ".
თავად პატრუშევის განცხადება არის საკმაოდ წინააღმდეგობრივი. ერთი მხრივ, პატრუშევმა იცის, რომ „ქართულს სპეცსამსახურებს აქვთ კონტაქტები ტერორისტულ ორგანიზაციებთან“, ასევე "ჩვენ ვფლობდით ინფორმაციას იმის შესახებ....,, ბოლოს, „ჩვენ ეს ვერსიაც უნდა გადავამოწმოთ“. თუ იცის, თუ ამის შესახებ ინფორმაციას ფლობს პატრუშევი, მაშინ რაღას ამოწმებს. დადგენილი ყოფილა, ან კვალს რიოგორ ეძებს თუ ყველაფერი იცის, მაგრამ ეს „ცოდნა“ არის სწორედ ეჭვის მომგვრელი.
პრაქტიკულად დადგენილ ფაქტადაა მიჩნეული, რომ 1999წ. მოსკოვში მომხდარი ტერაქტების შემდეგ, რომელიც ფსბ-ს ბრალდება რუსეთმა მეორე ომი დაიწყო ჩეჩნეთის წინააღმდეგ. ეს პუტინმა გააკეთა. დაახლოებით 100,000 (ასი ათასი) ადამიანი დაიღუპა ამ ომის დროს. ომის ოფიციალური ფაზის დასრულების შემდეგაც ადამიანთა გატაცება და ხოცვა კვლავ გრძელდება დღემდე.
დღეს რუსეთს ჩრდილო კავკასიაში ისეთი აქტიური მოწინააღმდეგე, როგორიც 1999წ. მასხადოვი იყო არ ჰყავს. არც იმის საჭიროებაა, რომ მოაწყო ტერაქტი და ამით გაამართლო შემდგომი ეგზეკუცია ჩრდილო კავკასიაში. ეგზეკუცია იქ მიმდინარეობს უკვე 1999 წლიდან. თუ წლევანდელი მოსკოვის ტერაქტები არის 1999წ. მსგავსი, (ანუ ფსბ-ს მიერ ორგანიზებული) ვფიქრობ, ამის არანაირი საჭიროება არ არსებობდა. როდესაც ვამბობ საჭიროება არ არსებობდა, ვგულისხმობთ სწორედ იმ ვარიანტს, რაც ასეთ ტერაქტებს მოჰყვა 1999წ. ანუ ჩეჩნეთთან მეორე ომი. ამ ინფორმაციით შეიძლება განვიხილოთ რამდენიმე ვერსია.
1. როგორც გვახსოვს 2010წ. 19 მარტს რუსეთში გაიმართა აქცია „კალინინგრადიდან ვლადივოსტოკამდე“ პუტინის გადადგომის მოთხოვნით. აქცია საკმაოდ მასშტაბური იყო. შესაბამისად მას საკმაოდ ხანგძლივი მომზადება სჭირდებოდა. დღეს რუსეთში ეკონომიკური კრიზისის საკმაოდ ძლიერი ტალღა მიმდინარეობს. შესაბამისად პუტინის რეიტინგი ეცემა, ვინაიდან ეკონომიკურ საკითხებზე სწორედ ის არის პასუხისმგებელი. გამომდინარე აქედან, ადვილი შესაძლებელია პუტინის მდგომარეობას საფრთხე შექმნოდა. ჯერჯერობით არ სჩანს არანაირი ნიშნები, რომ აქციის „კალინინგრადიდან ვლადივოსტოკამდე“ მზადებაში რუსეთის პრეზიდენტის კვალი სადმე ჩანდეს, თუმცა გამორიცხულიც არაფერია. არც ის არის გამორიცხული, რომ პუტინის შესუსტება საკმაოდ ძლიერ კლანს სურდეს, რომელიც მხარს მედვედევს უჭერს. ასევე საგულისხმოა ის ფაქტიც, რომ მედვედევი დასავლურ წრეებში გაცილებით პოპულარულად ითვლება, ვიდრე პუტინი. ფაქტია, რომ დასავლეთი არ ეთანხმება პუტინის იდეას რუსეთის „უმაღლეს დერჟავად“ ჩამოყალიბებაზე, თუმცა არ უარყოფს რუსეთის როლს „რეგიონალური დერჟავის“ ფარგლებში. პუტინის იდეას „უმაღლეს დერჟავად ჩამოყალიბებაზე“ სწორედ კავკასია უქმნის პრობლემას და კერძოდ საქართველო. ამ საკითხზე ქვემოთ ვისაუბრებთ. საერთოდ ძნელია ვისაუბროთ ასეთ ვარაუდებზე,მაგრამ კარგი იქნება გავიხსენოთ რამდენიმე მაგალითი საბჭოთა კავშირის არსებობის უკანასკნელი წლებიდან.
1986წ. გორბაჩოვის საფრანგეთში ვიზიტისას მას დაუსვეს ასეთი შეკითხვა: როდის გაერთიანდება გერმანია? გორბაჩოვმა ასეთი პასუხი გასცა: სულელურ შეკითხვებზე პასუხებს არ ვცემ. თუმცა ეს შეკითხვა რომ სულელური არ იყო, დრომ დაადასტურა.
1991წ. 17 მარტს საბჭოთა კავშირში ჩატარდა საერთო სახალხო რეფერენდუმი, რომელმაც საბჭოთა კავშირის შენარჩუნება დაადასტურა. 1991წ. აგვისტოში ამერიკის მაშინდელი პრეზიდენტი ჯორჯ ბუში საბჭოთა რესპუბლიკებს მოუწოდებდა მოეწერათ ხელი ახალ სამოკავშირეო ხელშეკრულებაზე, მაგრამ სულ რაღაც 3 თვეში საბჭოთა კავშირის დაიშალა და შეწყვიტა არსებობა როგორც სახელმწოფომ. ეს მაგალითები იმისთვის მოვიყვანე, რომ მიუხედავად დღევანმდელი განხადებებისა და რუსეთის ამბიციებისა სიტუაცია ძალიან გავს მაშინდელ პერიოდს. ამერიკა 90-იან წლებში დასთანხმდა რუსეთის „რეგიონალური დერჟავის“ ფარგლებში დატოვებას. თუმცა დღეს რუსეთის გაზრდილი ამბიციების ფონზე რაც პუტინმა 2000წ. განაცხადა: „საბჭოთა კავშირის დანგრევა იყო საუკუნის გეოპოლიტიკური კატასტროფა“ ვერანაირ კორელაციაში ვერ მოდის ახალ მსოფლიო წესრიგთან. ამიტომ არ გამოვრიცხავთ, რომ პუტინზე შეტევა, რომელიც „კალინინგრადიდან ვლადივოსტოკამდე“ აქციით გამოიხატა იყოს რუსეთის მმართველი კლანის დაპირისპირების შედეგიც, რომელსაც მხარს დაუჭერს დასავლეთიც, რათქმაუნდა ირიბად და ეს მედვედევის მხარდაჭერაში გამოიხატება, რომელიც პრეზიდენტობის სანაცვლოდ დასთანხმდება რუსეთის ახალ მსოფლიო წესრიგში „რეგიონალური დერჟავის“ ფუნქციას. აღარ ვისაუბრებთ იმაზე, რამდენად შეძლებს დროში რუსეთი ამ ფუნქციის განხორციელებას. ძალიან საინტერესო იქნებოდა მედვედევისთვის რომელიმე ევროპელ ჟურნალისტს დაესვა შეკითხვა: როდის დასტოვებთ კავკასიას? რაზედაც მედვედევი უპასუხებდა, რომ სულელურ შეკითხვებს პასუხებს არ ვცემ.
2. არსებობს მეორე ვერსიაც, რომ არანაირი დაპირისპირება მედვედევსა და პუტინს შორის ბუნებაშიც კი არ არსებობს. ამ შემთხვევაში თუ დავუშვებთ, რომ ამ ტერაქტის ინსპირატორები არიან თავად რუსეთის სპეცსამსახურები, როგორც ეს 1999წ იყო, მაშინ ისმის კითხვა, რას ემსახურებოდა ეს ტერაქტი და სად ინთება ცეცხლი? ფაქტია, რომ რუსეთის ფედერაციის შიგნით ამ ტერაქტის განხორციელების საფუძველი 1999წ. მსგავსი არ და ვერ იქნება, ვინაიდან დღეს ჩრდილო კავკასიაში ყველა ხელისუფლება რუსეთს უსიტყვოდ ემორჩილება და კონტროლირებადია. მაშ ვისთვის ინთება ცეცხლი? ალბათ ყველას გვახსოვს, რომ რუსეთმა 2009წ. მიიღო კანონი, რომელიც მას აძლევს უფლებას მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში მოახდინოს ტერორისტების განადგურება. დღეს კვალს საქართველოში ეძებენ. გუშინ რადიო თავისუფლების რუსულ სადგურზე http://www.svobodanews.ru/articleprintview/1999147.html
გავრცელდა ინფორმაცია, რომ თითქოს ტერაქტების ორგანიზატორი დოკუ უმაროვი (რომელმაც გავრცელებული ინფორმაციით თავის თავზე აიღო ტერაქტების ორგანიზება, რომელიც შემდეგ უარყოფილი იქნა) იმალება საქართველოში. რათქმაუნდა ეს შემთხვევითი არ არის. ამჯერად სად უნდა დაინთოს ცეცხლი? საქართველოში? სხვა ადგილი კავკასიაში არ არსებობს. რუსეთი ამ ტერაქტებამდე რასაც აკეთებდა ჩრდილო კავკასიაში, სხვას ვერაფერს გააკეთებს. მას არანაირი შეზღუდვა ჩრდილო კავკასიელ ტერორისტებთან ბრძოლის გზაზე არც დასავლეთიდან და არც სხვა მხრიდან არ ჰქონია. შესაბამისად არანაირი საჭიროება არ არსებობდა აღნიშნული ტერაქტის, თუ ის რუსული სპეცსამსახურების განხორციელებულია. ანუ შიდა მოხმარებისთვის აღნიშნული ტერაქტის განხორციელება სრული უაზრობაა და არანაირ საჭიროებას ამ მოცემულობაში არ წარმოადგენს. ამ შემთხვევაში სრულიად ლოგიკურია ის, რომ „ეძებენ საქართველოში კვალს“ და ცეცხლიც აქ უნდა დაინთოს, როგორც ამას მათ მიერ მიღებული კანონი განსაზღვრავს.
თუ დავაკვირდებით ტერაქტამდე ნინო ბურჯანაძის განცხადებას, რომ სააკაშვილმა შესაძლოა მეორე ომი წამოიწყოს, (ანუ ერთი ომი წამოიწყო 2008წ. ხაზი ჩვენია) რომ ის ზის დენთის კასრზე და ხელში ასანთი უჭირავს, ანუ პრეზიდენტი „არაპროგნოზირებადია“, ეს განცხადება საკმაოდ ლოგიკურად ჯდება პატრუშევის განცხადებაში, სადაც ის პრეზიდენტ სააკაშვილის "არაპროგნოზირებადობაზე" საუბრობს კერძოდ, "საქართველოს პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი არაპროგნოზირებადია. მან ერთხელ უკვე გააჩაღა ომი და გამორიცხული არ არის, კიდევ გაიმეოროს მსგავსი ქმედებები, ამდენად მომხდარ ტერაქტებთან დაკავშირებით ქართული კვალის არსებობის გადამოწმება აუცილებელია".
ვფიქრობ საკმაოდ დამაფიქრებელი განცხადებებია. ერთმანეთს დროშიც ემთხვევა და ლოგიკაშიც. დანარჩენს დრო გვიჩვენებს. ჯერ ბევრი რამ გაურკვეველია. თუმცა ბურჯანაძე პუტინის საუბრის გარკვევაც შესაძლებელია უკვე. რას ითხოვს პირველ რიგში პუტინი ბურჯანაძისგან? საქართველოს ჩრდილოეთ საზღვრის კონტროლს მის მიერ. რათა კავკასია ტომარაში მოაქციოს და თავი მოუკრას. დანარჩენს დაველოდოთ.
3. მესამე ვერსია ეს არის რუსული სისატიკის წინააღმდეგ პროტესტის გამო ტერორისტული აქტების მოწყობა, რომელიც უამრავი განხორციელდა 2009წ. ჩრდილო კავკასიაში. თუმცა რუსები ვფიქრობ ამ შემთხვევაშიც ქართულ კვალზე ისაუბრებენ, მარტივი მიზეზის გამო. თავად ქმნიან პრობლემას და შემდეგ ამ პრობლემას სხვას აბრალებენ. ჩრდილო კავკასიაში რუსების ქმედებები დაწყებული 90 იანი წლებიდან ნამდვილად სასათბურე პირობებს უქმნიდა ტერორისტულ მოძრაობას, რომელსაც გამართლება არა აქვს. როდესაც სახელმწიფო თავად არის ტერორისტი მას ტერორი უკან უბრუნდება. სხვა არაფერი შეიძლება ითქვას ორ ომში 200 000 ჩეჩენის სიკვდილზე და აქედან 30,000 ბავშვზე რომელიც რუსების მიერ იქნა დახოცილი 90-იანი წლებიდან დღემდე. დღემდე გრძელდება მშვიდობიანი მოსახლეობის დაწიოკება და განადგურება ძალოვანი სტრუქტურების მიერ. შესაბამისად საქართველოს გახვევა ამ ტერორისტლ სიტუაციებში რუსეთისთვის ძალიან მომგებიანია. ის თუ შეძლებს, რომ საქართველოს ტერორისტებთან კავშირის იმიჯი შეუქმნას საერთაშორისო ასპარეზზე გაცილებით იოლად მოახდენს იმ კანონის ამუშავებას, რომელიც მიღებული აქვს. ამ შემთხვევაშიც ცეცხლის გადმოტანა სქართველოს ტერიტორიაზე რუსულ გეგმაში ისევ არის.
ბოლოს ვიტყოდი, რომ ასეთ პოლიტიკას მომავალი არა აქვს. ეს პოლიტიკაც არ არის. ქართული კვალი ამ ყველაფერში არის წიმინდა წყლის ცილისწამება, ვინაიდან რუსული აგრესიის განხორციელება მეორედ საქართველოს წინააღმდეგ პუტინის უდიდესი სურვილია, მაგრამ საერთაშორისო რეაქციებს სინჯავენ ჯერჯერობით. თუ შეძლეს ჩვენი ტერორისტულ ქვეყნად გამოცხადება, რასაც დიდი ხანია ცდილობენ, გზა ხსნილი ექმებათ. თუმცა მეეჭვება დასავლეთი ამაში დაარწმუნონ. თოკი რომ ნასკვთან უნდა მივიდეს ეს არის უცლობელი ფაქტი.
ეს არის ის სამი ვერსია, რომელიც შესაძლოა არსებობდეს ამ თემასთან მიმართებაში. რომელი ვერსია უფრო სარწმუნო გახდება ამას მომავალი გვიჩვენებს.

ირაკლი მარგველაშვილი

1.04.10წ.